Trà Vinh: Công nhận điểm du lịch Khu di tích danh lam thắng cảnh quốc gia Ao Bà Om.

(NSMT) – Vừa qua, UBND tỉnh vừa ban hành Quyết định số 2077/QĐ-UBND, công nhận điểm du lịch Khu di tích danh lam thắng cảnh quốc gia Ao Bà Om.

Vào năm 1994, ao Bà Om được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia và cho đến ngày hôm nay, nơi đây vẫn luôn giữ được nét cổ kính, âm trầm, nép mình sau tấm màng náo nhiệt của lòng đô thị. Ao có hình chữ nhật, rộng 300m, dài 500m (vì gần với hình vuông nên còn được gọi là Ao Vuông). 

Ao Bà Om tọa lạc tại phường 8, nằm cạnh Quốc lộ 53, thuộc TP Trà Vinh (trước đây là ấp Tà Cụ, xã Nguyệt Hóa, huyện Châu Thành). Địa điểm du lịch này cách trung tâm TP Trà Vinh khoảng 5 km về phía Tây Nam. Nhắc đến Trà Vinh, người ta sẽ nghĩ ngay đến mảnh đất của những ngôi chùa Khmer cổ kính gắn liền với hành trình khai phá, gầy dựng phương Nam của cha ông ta.

Đặt chân đến nơi đây, du khách sẽ không khỏi bỡ ngỡ bởi vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên, được cảm nhận rõ nét hơn những giá trị văn hoá độc đáo của vùng đất Trà Vinh qua câu chuyện mang đậm màu sắc Khmer Nam Bộ. Khu di tích ao Bà Om ngàn năm nép mình trong lòng cổ tự từ lâu đã trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây. Sự độc đáo của những giai thoại được bao trùm bởi nhiều di tích lịch sử quan trọng đã khiến nơi đây trở nên cổ kính hơn, trầm luân hơn.

Vào những ngày lễ, tết hàng năm của người Khmer, ao Bà Om đã trở thành nơi sinh hoạt cộng đồng náo nhiệt của cả vùng, nhất là vào Lễ hội Ok Om Bok được tổ chức vào rằm tháng 10 ÂL, thu hút hàng ngàn người dân khắp nơi về đây tham dự. Họ sẽ cùng nhau nhảy múa, xem hát Dù kê, khi màn đêm buông xuống, khu vực ao Bà Om lại trở nên lung linh, huyền ảo với Hội thả đèn gió – một lễ hội quy tụ rất nhiều các loại đèn với đầy đủ kích cỡ. Người dân sẽ quây quần làm đèn và thả cho nó bay lên trời kèm theo những lời khấn nguyện bình an. Thông qua những buổi sinh hoạt tập thể như thế sẽ giúp thắt chặt thêm tình đoàn kết, hòa hợp các dân tộc anh em ở vùng sông nước Cửu Long.

Tên gọi ao Bà Om gắn liền với rất nhiều câu chuyện, trong đó có một câu chuyện khá đặc sắc được bà con nơi đây truyền tai nhau cho đến ngày nay, đó là: Xưa kia có một vị hoàng tử rất độc ác, thôn tính cả một vùng Trà Vinh rộng lớn. Hắn luôn bắt dân chúng phải dâng những người con gái đẹp cho hắn, ai bất tuân sẽ bị trừng trị nặng. Lạ thay, vị hoàng tử này lại bắt buộc những người phụ nữ phải đem lễ vật đi cưới đàn ông. Một  hôm, có một cô gái xinh đẹp đến gặp hoàng tử để bày tỏ sự phẫn nộ về tập tục bất hợp lý này. Vì bị lôi cuốn bởi vẻ đẹp của cô gái nên hoàng tử một mặt thuận theo để làm vừa lòng người đẹp, mặt khác lại muốn xóa bỏ tập tục mình đặt ra bằng cách cho mở một cuộc thi đào ao. Ao bên nào đào sâu hơn, lớn hơn và xong trước thì thắng, bên thua sẽ phải đi hỏi cưới bên còn lại.

Người chơi sẽ được chia làm bên nam, bên nữ. Bên nam thì đào ao tròn ở phía Tây còn bên nữ đào ao vuông ở phía Đông. Bên nữ do bà Om, một phụ nữ người Khmer chỉ huy, bà đã hiến một số mưu kế để giúp bên nữ chiến thắng. Kết quả chung cuộc, bên nam đã chịu thua “tâm phục, khẩu phục”. Để nhớ ơn người phụ nữ mưu trí ấy, người ta đã lấy tên bà đặt tên cho ao, từ đó ao phụ nữ đào được gọi là ao Bà Om. Và truyền thống nam đi cưới nữ, con phải lấy họ mẹ trong dân tộc Khmer cũng bắt đầu từ đây. Mãi đến sau này khi người Pháp cai trị nước ta thì con mới lấy theo họ cha. Từ đó về sau, mỗi năm vào mùa lễ hội, nơi đây lại nô nức tổ chức những hoạt động đào ao, trồng cây đắp rễ để tưởng nhớ đến những giai thoại của tổ tiên để lại. Tuy các câu chuyện kể đều là sản phẩm của trí tưởng tượng nhưng nó mang đậm dấu ấn văn hóa của người Khmer ở vùng Nam Bộ nơi đây.

Bao bọc xung quanh bờ ao là rừng cây cổ thụ, đa số là cây sao, cây dầu với tuổi thọ lên đến hàng trăm năm tuổi. Những gốc rễ xù xì, trồi nổi trên mặt đất cả mét tạo ra những hình thù lạ mắt, thu hút người xem. Ấn tượng đầu tiên khi tới thăm ao Bà Om là cảm giác mát mẻ trước cảnh trời nước xanh biếc một màu, bốn mùa rợp bóng thâm u tạo không gian thanh bình, yên tĩnh.

Khi nắng chiều buông xuống trên những tán cây cổ thụ cao vút, dài xa tít tắp thì ao Bà Om lại trở thành nơi dạo chơi lý tưởng nhất trong những chiều thu ở TP Trà Vinh. Có lẽ vì những đặc tính như thế mà ao Bà Om đã trở thành điểm đến thú vị mỗi khi du khách có dịp đến với vùng đất Trà Vinh miệt vườn.