Văn hóa

Tục lệ tiễn đưa ông Táo về trời

Thứ ba, 25/01/2022, 08:23 AM

(NSMT) - 23 tháng Chạp năm nào cũng vậy, người người nhà nhà cùng chuẩn bị đồ cúng tươm tất và cả cá chép đỏ để làm thủ tục đưa ông Táo về trời báo cáo tình hình của gia đình trong một năm qua lên trên.

Đưa ông Táo về trời là một phong tục lâu đời, là một trong những nét văn hóa dân tộc độc đáo ở Việt Nam vào ngày cuối năm để chuẩn bị chào đón một năm mới đầy hy vọng. Phong tục này là điểm riêng đặc trưng trong văn hóa Việt Nam ta nhằm cầu mong một năm mới sẽ mưa thuận gió hòa, mọi người đều an lành.

Gia đình táo về trời (Ảnh minh họa)

Gia đình táo về trời (Ảnh minh họa)

Theo tục lệ cổ truyền, người Việt tin rằng, hàng năm, cứ đến ngày 23 tháng Chạp âm lịch, Táo Quân lại cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng. Cho đến đêm Giao thừa Táo Quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc coi sóc bếp lửa của mình.

Dù phong tục có từ lâu đời nhưng cho đến nay thì không phải ai cũng hiểu được nguồn gốc và tại sao phải duy trì. Truyện xưa ông bà ta kể lại có một đôi vợ chồng tên là Thị Nhi và Trọng Cao, vì chung chăn gối lâu năm mà chưa có được người con nào nên sinh ra chán nản. Vì chuyện nhỏ nhặt mà Trọng Cao đã đuổi Thị Nhi ra khỏi nhà. Sau thời gian lang bạc thì Thị Nhi đã gặp được Phạm Lang và nên duyên chồng vợ. 

Hẳn đó một thời gian sau, vì hiểu được cái sai của mình và nhớ vợ nên Trọng Cao lên đường tìm vợ nhưng bật vô âm tính, gạo thì hết, tiền thì không, hoàn cảnh đẩy đưa Trọng Cao phải xin ăn để sống qua ngày, một ngày nọ anh đã gặp lại được Thị Nhi, cô chỉ muốn đưa anh về nhà để tặng gạo nhưng đúng lúc chồng lại về tới nhà nên Thị Nhi bèn dấu Trọng Cao sau đống rơm.

Ai ngờ đêm đến Phạm Lang nổi lửa đốt đi đống rơm đó, vì sợ Trọng Cao chết mà Thị Nhi không ngần ngại nhảy vào lửa đỏ, Phạm Lang cũng vì thương vợ mà nhảy theo. Vì thấy được tấm lòng tình nghĩa của 3 người mà Ngọc Hoàng đã xem xét phong cho làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân.

Ngọc Hoàng giao cho Phạm Lang là Thổ Công trông coi việc trong bếp, Trọng Cao là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, còn Thị Nhi là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa. Và truyền thuyết về Ông táo cũng từ đây mà ra, mỗi năm các ông và bà táo về chầu Ngọc Hoàng một lần để báo cáo chuyện trong nhà ở nhân gian.

Vị Táo Quân quanh năm ở trong bếp nên biết hết mọi chuyện hay dở tốt xấu của mọi người, cho nên để Vua Bếp “phù trợ” cho mình được nhiều điều may mắn trong năm mới, người ta thường làm lễ tiễn đưa Ông Táo về chầu Ngọc Hoàng rất trọng thể.

Nhà Táo về chầu trời với những tấu sớ (Ảnh minh họa)

Nhà Táo về chầu trời với những tấu sớ (Ảnh minh họa)

Người ta thường mua hai mũ Ông Táo có hai cánh chuồn và một mũ dành cho Táo Bà không có cánh chuồn, ba cái áo bằng giấy cùng một con cá chép (còn sống hoặc bằng giấy, hoặc cũng có thể dùng loại vàng mã gọi là “cò bay ngựa chạy”) để làm phương tiện cho “Vua Bếp” lên chầu trời.

Ông Táo sẽ tâu với Ngọc Hoàng về việc làm ăn, cư xử của mỗi gia đình dưới hạ giới. Lễ cúng thường diễn ra trước 12h trưa, sau khi cúng xong, người ta sẽ hóa vàng đồ lễ, nếu có cá sống thì sẽ đem thả xuống sông, hồ, biển hay giếng nước, tùy theo khu vực họ sinh sống.

Ông bà xưa hay bảo rằng, sau khi được Táo quân bẩm báo về tình hình trong 1 năm qua tại nhân gian, Ngọc Hoàng sẽ định đoạt cho gia đạo đó là khen thưởng hay trách phạt. Vì vậy mà khi đưa ông táo về trời người thường làm lễ cúng linh đình cầu mong ông bẩm tấu điều tốt đẹp để được bình an và may mắn trong năm tiếp theo.

Lễ vật cúng tiễn "gia đình" Táo quân mỗi nơi sẽ được cha ông truyền lại một cách khác nhau phù hợp theo lối sống vùng miền nhưng nhìn chung về cơ bản vẫn không thể nào thiếu được 3 chiếc nón của 2 Táo ông và Táo bà và đôi hoặc 3 con cá chép làm phương tiện chở ông Táo về chầu trời với bông hoa bánh trái.

Mâm lễ cúng ông Táo (Ảnh: st)

Mâm lễ cúng ông Táo (Ảnh: st)

Hơn nữa lễ cúng ông công ông táo cũng không rườm rà như những nghi thức lễ khác và mỗi vùng sẽ có bài cúng riêng. Sau khi kết thúc nghi lễ các đồ mũ áo và giấy tiền sẽ được đốt gửi cho các ông. Cá chép và các vật cúng khác sẽ được phóng sanh dưới sông để đưa ông về chầu trời. Phong tục thả cá phóng sanh còn mang nét đẹp từ bi mang lại sự tịnh tâm an nhàn cho gia đạo. 

Mộc An (T/H)  
Cần Thơ: Tuyên truyền, hưởng ứng Cuộc thi và Triển lãm ảnh nghệ thuật “Tổ quốc bên bờ sóng” lần thứ III

Cần Thơ: Tuyên truyền, hưởng ứng Cuộc thi và Triển lãm ảnh nghệ thuật “Tổ quốc bên bờ sóng” lần thứ III

Nhằm góp phần thực hiện tốt công tác tuyên truyền, hưởng ứng tham gia Cuộc thi và Triển lãm ảnh nghệ thuật cấp Quốc gia “Tổ quốc bên bờ sóng” lần thứ III do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì tổ chức, Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Cần Thơ ban hành Công văn số 260-CV/BTGDVTU ngày 26/5/2025 về việc tăng cường thông tin, tuyên truyền tham gia Cuộc thi và Triển lãm ảnh nghệ thuật cấp Quốc gia “Tổ quốc bên bờ sóng” lần thứ III trên địa bàn thành phố Cần Thơ.

An Giang: Hàng ngàn người trang nghiêm dự nghi lễ tắm Bà Chúa Xứ Núi Sam

An Giang: Hàng ngàn người trang nghiêm dự nghi lễ tắm Bà Chúa Xứ Núi Sam

(NSMT) - Rạng sáng 21/5 (nhằm 24/4 âm lịch), tại miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam, TP. Châu Đốc, tỉnh An Giang, đã long trọng diễn ra lễ tắm Bà (còn gọi là lễ mộc dục) theo nghi thức truyền thống. Đây là một trong những nghi thức quan trọng trong chuỗi các nghi thức của lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam vừa được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Học sinh Cần Thơ góp phần giới thiệu, quảng bá hình ảnh, bản sắc văn hóa Việt Nam

Học sinh Cần Thơ góp phần giới thiệu, quảng bá hình ảnh, bản sắc văn hóa Việt Nam

(NSMT) - Ngày 20/5, Cô Trần Thị Lụa - Hiệu trưởng Trường THPT Châu Văn Liêm, quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ cho biết, Trường THPT Châu Văn Liêm vừa tổ chức chương trình giao lưu quốc tế với đoàn học sinh thuộc Sở giáo dục tỉnh Jeollanam, Hàn Quốc.

Ra mắt Hội họ Lê và Hội Doanh nghiệp - Doanh Nhân họ Lê thành phố Cần Thơ

Ra mắt Hội họ Lê và Hội Doanh nghiệp - Doanh Nhân họ Lê thành phố Cần Thơ

(NSMT) - Ngày 19/5, tại Cần Thơ đã diễn ra Lễ ra mắt Hội doanh nghiệp, doanh nhân họ Lê TP. Cần Thơ. Đến tham dự có ông Lê Nam Giới - Nguyên ủy viên BCH Trung ương Đảng, nguyên Bí thư Thành ủy TP. Cần Thơ; Ông Dương Tấn Hiển - Uỷ viên Ban thường vụ Thành uỷ, Phó Chủ tịch thường trực UBND TPCT; Ông Lê Quang Thắng - Chủ tịch Tổng Hội họ Lê Việt Nam.

Press Cup 2025: Lần đầu giao lưu quốc tế với Liên đoàn Báo chí Thái Lan

Press Cup 2025: Lần đầu giao lưu quốc tế với Liên đoàn Báo chí Thái Lan

Trải qua 8 mùa giải thành công, Press Cup 2025 đánh dấu bước ngoặt mới khi lần đầu tiên mở rộng giao lưu quốc tế với Liên đoàn Báo chí Thái Lan, khẳng định uy tín và tầm vóc ngày càng lớn của sân chơi dành cho những người làm báo.

Cần Thơ triển lãm sách chuyên đề “Hồ Chí Minh - Vĩ đại một con người”

Cần Thơ triển lãm sách chuyên đề “Hồ Chí Minh - Vĩ đại một con người”

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành phố Cần Thơ phối hợp Thư viện thành phố Cần Thơ tổ chức triển lãm sách chuyên đề “Hồ Chí Minh - Vĩ đại một con người”, nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).

An Giang: Hàng ngàn người đội mưa tham gia Lễ phục hiện rước tượng Bà Chúa Xứ núi Sam

An Giang: Hàng ngàn người đội mưa tham gia Lễ phục hiện rước tượng Bà Chúa Xứ núi Sam

(NSMT) - Chiều 19/5 (nhằm 22/4 âm lịch), tại TP. Châu Đốc, tỉnh An Giang, Ban tổ chức Lễ hội cấp quốc gia Vía Bà Chúa xứ Núi Sam tổ chức lễ phục hiện rước tượng Bà Chúa Xứ núi Sam từ bệ đá bà ngự trên đỉnh núi Sam về miếu dưới chân Núi Sam. Đây là một trong những nghi thức quan trọng trong chuỗi các nghi thức của lễ hội.