Chuyện người thầy giáo già với bộ sưu tập "phiếu sinh viên" vô cùng độc đáo

(NSMT) - Tôi không phải là học trò của thầy nhưng lại có may mắn nhiều lần được diện kiến thầy và nghe nhiều sinh viên cũ của thầy (là đồng nghiệp với tôi) kể rất nhiều câu chuyện cảm động về thầy. Đặc biệt, trong một lần đến Sóc Trăng, thầy đã mang đến cho các bạn cựu sinh viên một món quà vô giá, đó là những tấm phiếu lý lịch sinh viên và bảng điểm được thầy tự viết bằng tay, lưu giữ mấy chục năm nay.

Theo thông lệ, hàng năm, cứ đúng vào ngày Tết dương lịch, nhóm cựu sinh viên sư phạm ngữ Văn K12 trường Đại học Cần Thơ (niên khoá 1986-1990) lại tổ chức họp mặt đầu năm. Những năm trước, họ tổ chức xoay vòng: Khi thì ở Cần Thơ, khi về Hậu Giang, lúc về Sóc Trăng...

Tết dương lịch năm 2024, các bạn lại về họp mặt ở Cần Thơ. Rất vinh dự với các cựu sinh viên sư phạm ngữ Văn K12 là trong các lần họp mặt này, đều có mặt một số thầy là Giảng viên, trong đó có thầy Huỳnh Văn Minh, Giảng viên bộ môn Hán Nôm.

Trò chuyện với thầy, tôi được biết thầy Huỳnh Văn Minh sinh năm 1938 ở tỉnh Bến Tre. Sau khi tốt nghiệp Trung học, từ năm 1962-1972, thầy học ở Học viện Đại học Sài Gòn. Trong khoảng thời gian này, thầy đã đậu các chứng chỉ Dự bị Hán văn, chứng chỉ Văn chương quốc âm; chứng chỉ văn chương Việt Hán; chứng chỉ Văn chương Trung Hoa; chứng chỉ Hoa văn thực hành.

Thầy Minh cho biết, với 5 chứng chỉ trên, là thời gian nhanh nhất được cấp bằng Cử nhân giáo khoa văn chương Việt Hán. Số thí sinh được cấp bằng Cử nhân năm 1965 là 156/5.476 người (tỉ lệ 2,8%) và Cử nhân giáo khoa chưa đầy 20 người (tỉ lệ 0,26%).

Sau khi học xong, thầy Minh vào nghề dạy học với chức danh Giáo sư ở các trường Khánh Hội (Sài Gòn), Lê Ngọc Hân (Mỹ Tho), Đoàn Thị Điểm (Cần Thơ); Phụ khảo, Phụ khảo trưởng, Giảng sư văn chương Hán Nôm trường Đại học Văn khoa, trường Đại học Sư phạm Cần Thơ (Viện Đại học Cần Thơ), Đại học An Giang (Viện Đại học Hòa Hảo), đặc trách Ban Việt Hán, thành viên Hội đồng tuyển chọn nhân viên giảng huấn Đại học Cần Thơ...

Từ năm 1973-2009, thầy là cán bộ giảng dạy, giảng viên, rồi giảng viên chính của trường Đại học Cần Thơ và tham gia giảng dạy ở hầu hết các tỉnh, thành ở khu vực ĐBSCL.

Một điều rất đặc biệt là thầy Minh thống kê hết sức chi tiết: “Trong suốt 46 năm gắn với nghề dạy học, tôi đã tham gia giảng dạy cho 500 lớp với 33.561 giờ, tham gia chấm 429.688 bài tập, niên luận, khóa luận, luận văn tốt nghiệp cho 48.722 học sinh, sinh viên.

Ngoài ra, còn tham gia biên soạn nhiều giáo trình phục vụ giảng dạy trong nhà trường như Văn học sử Việt Nam, Học tập viết văn, Văn chương thế kỷ XX, Văn chương kháng Pháp, Giáo trình Hán Nôm,…; tham gia hiệu đính nhiều tác phẩm như Quốc âm thi tập, Thi nhân Việt Nam, Lâm Tuyền kỳ ngộ, Nam Hải dị nhân liệt truyện, Tỳ bà hành,…; hàng trăm đề tài nghiên cứu về các lĩnh vực văn chương, địa lý, lịch sử, địa chí, ngôn ngữ, nghệ thuật, giáo dục,…”.

Là người tham gia một buổi họp mặt ở Sóc Trăng, tôi chứng kiến hình ảnh nhiều cựu sinh viên K12 vô cùng ngỡ ngàng, xúc động khi thấy thầy Minh mang theo nhiều “Phiếu sinh viên” của lớp mình và của các lớp khác với số lượng dễ đến hàng ngàn tấm cho các bạn xem. Mỗi tấm phiếu dán một tấm hình đen trắng và lý lịch với dòng chữ rất sạch sẽ, rõ nét.

Thầy nói với tôi: “Đã thành thói quen, khi dạy lớp nào, tôi đều đề nghị các em làm cho tôi một lý lịch trích ngang ngắn gọn gồm các thông tin như họ và tên, ngày tháng năm sinh, họ tên cha mẹ và nghề nghiệp, chỗ ở hiên tại, quê quán, điểm thi tốt nghiệp phổ thông, điểm thi vào đại học, năng khiếu gì,… kèm theo một tấm ảnh 3x4. Mục đích của tôi là để nắm rõ về học trò của mình khi các em học và tôi lưu lại các phiếu này một cách rất cẩn thận, coi như đó là kỷ niệm của học sinh với mình. Ngoài ra, tôi còn lưu giữ sổ điểm học sinh môn mình dạy, danh sách sinh viên môn mình dạy sau khi tốt nghiệp đi nhận nhiệm sở. Với tôi, đó là những kỷ niệm, những kỷ vật không thể nào xa rời. Mỗi khi mở ra xem, thấy ấm áp và vui mừng vì học trò của mình đều thành đạt”.

Quan sát bảng ghi tên sinh viên môn Việt Hán K6 chọn nhiệm sở năm 1973, tôi thấy có tên của sinh viên Lê Vũ Hùng (chọn nhiệm sở tại trường Trung học Lai Vung, Sa Đéc, Kiến Phong - nay thuộc huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp). Về sau, Lê Vũ Hùng giữ chức vụ Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Đồng Tháp khi mới 36 tuổi; rồi làm Thứ trưởng Bộ GD-ĐT và mất năm 2003 vì trọng bệnh.

Đến nay, thầy Huỳnh Văn Minh vẫn còn lưu giữ được hàng ngàn “Phiếu sinh viên” của các sinh viên học trước năm 1975, được thầy chú thích rất rõ ràng. Nhiều người trong danh sách này hiện nay đã ngoài 70-80 tuổi.

Thầy Trần Hữu Nghĩa (trường THPT Văn Ngọc Chính, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) cho biết: “Tôi được học thầy Minh trong những năm học ở khoa Văn trường Đại học Cần Thơ. Học thầy, chúng tôi ai cũng thích vì thầy rất nhiệt tình, tận tâm với học trò. Được thầy cho xem lại “Phiếu sinh viên” và Bảng điểm, chúng tôi như được sống lại những năm tuổi trẻ sinh viên thời ấy. Thậm chí nhiều người không còn tấm ảnh nào của thời sinh viên nữa nhưng thầy vẫn còn giữ lại cho chúng tôi. Xúc động vô cùng”.

Một câu chuyện khác thể hiện tình yêu thương học trò của thầy Huỳnh Văn Minh được nhiều cựu sinh viên kể lại: Thầy rất thương học sinh, nhất là học sinh nghèo. Các em đến nhà thầy, có gì thầy trò ăn nấy, rất vui vẻ. Trong số này có sinh viên Nguyễn Văn Nở, hoàn cảnh gia đình nghèo. Biết hoàn cảnh của anh, thầy Minh kêu anh đến nhà, nấu cơm cả thầy và trò cùng ăn. Kể từ những ngày gian truân đó cho đến nay, Nguyễn Văn Nở gắn bó với thầy. Sau khi tốt nghiệp đại học, Nguyễn Văn Nở được giữ lại giảng dạy tại trường Đại học Cần Thơ, trở thành đồng nghiệp với thầy. Nay cậu sinh viên Nguyễn Văn Nở đã là Phó Giáo sư – Tiến sĩ.