Củ năng - vị thảo dược quen mặt

(NSMT) - Củ năng hay củ mã thầy thường xuất hiện nhiều ở các vùng có ao, đầm nước cạn và đã trở thành món ăn quen thuộc của nhiều gia đình ở Việt Nam với công dụng thanh nhiệt tốt cho sức khỏe.

Củ năng còn được gọi là củ mã thầy đã không còn quá xa lạ với người dân Việt Nam vì không chỉ được sử dụng như một loại trái cây ăn bình thường mà còn có mặt và được yêu thích trong các loại thức uống hiện đại của giới trẻ như trà sữa, dừa tắc,... Không chỉ đơn giản là một loại thực phẩm, củ năng còn được đánh giá là một loại "thần dược" rẻ tiền và cực kỳ dễ kiếm giúp giải nhiệt, tốt cho tim mạch cũng như nhiều tác dụng khác.

Với tính chịu nhiệt tốt phù hợp khí hậu lạnh nên ở Việt Nam, củ năng thường xuất hiện ở các tỉnh khu vực trung du miền núi phía Bắc hoặc được trồng nhiều ở các tỉnh Tây Nguyên. Tuy nhiên không chỉ riêng những vùng đó người ta mới tìm thấy củ năng, tại Đồng bằng sông Cửu Long củ năng lại được tìm thấy như một loài cây mọc hoang dại ở những vùng đất nhiễm mặn, nhiễm phèn nơi người dân không thể canh tác lúa hay cây trồng khác.

Củ năng có hình tròn, hơi dẹt giống như hành tây với phần vỏ dày màu nâu đen đã được nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng có chứa dồi dào lượng khoáng chất cần thiết cho cơ thể như vitamin, sắt, magie,kali, canxi,... Theo Đông y, củ năng còn mang nhiều tác dụng không ngờ như chữa mắt sưng đỏ, giải nhiệt, chữa bệnh về gan hoặc táo bón,... bằng cách chế biến thành các món ăn hấp dẫn hay bào chế thành thuốc dân gian đều được.

Củ năng có khả năng giải rượu

Để hạn chế chất độc từ rượu bia đi vào cơ thể và hạ nhiệt bên trong khi uống nhiều, bạn có thể ép củ năng lấy nước rồi thêm vài hạt muối, vắt vào một ít nước cốt chanh, khuấy đều rồi uống.

Củ năng thanh nhiệt, giải độc cho cơ thể

Bằng cách xắt nhỏ củ năng nấu với bột đậu xanh làm chè lục tàu xá hoặc hầm với dạ dày lợn để thanh nhiệt, bổ dưỡng, tiêu tích, giải độc và dùng dạng bột với tác dụng mát gan, dạ dày và ruột.

Củ năng giúp ngăn ngừa bệnh về tim mạch

bạn có thể bổ sung củ năng vào thực đơn cho cả nhà vì củ năng chứa nhiều acid béo thiết yếu như linoleic acid, tốt cho sức khỏe tim mạch và nhất là hỗ trợ phát triển thần kinh ở trẻ nhỏ.

Củ năng giúp cải thiện tiêu hóa, kháng khuẩn, tăng cảm giác ngon miệng

Củ năng có chứa chất xơ và tinh bột thuộc loại tiêu hóa rất tốt cho quá trình hoạt động của đường ruột, giúp hạn chế các vấn đề về tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu. Bên cạnh đó, củ năng còn hỗ trợ kháng khuẩn vì có chứa một số nguyên tố có khả năng ức chế hoặc ngăn chặn khả năng hoạt động của virus, ung thư và đặc biệt giúp người lớn tuổi ăn uống ngon miệng hơn, trị mất ngủ hay khó chịu trong cơ thể. Củ năng chỉ cần rửa sạch, gọt vỏ kỹ rồi ăn sống hoặc ép lấy nước uống đều được. Không chỉ vậy, theo một số bài thuốc Bắc, sử dụng của năng bằng phương pháp này hoặc có thể kết hợp nước ép rễ cỏ tranh tươi hay ngó sen còn giúp cầm máu, chống háo khát và lợi tiểu.

Củ năng giúp cải thiện hệ thần kinh và cơ

Củ năng rất giàu kali, loại khoáng chất vô cùng cần thiết cho sự phát triển của cơ và hệ thần kinh, ngoài ra lượng iốt và mangan của củ năng cũng giúp tăng cường sức khỏe tuyến giáp.

Trong Đông y, củ năng còn được dùng để bào chế thành thuốc chữa nhiều bệnh khác như sởi, kiết lị, băng huyết. mụn nước.

Chữa lở loét khoang miệng trẻ nhỏ, băng huyết

Đốt củ năng rồi tán nhuyễn hòa với rượu, bị băng huyết được dùng bằng đường uống, trẻ em bị lở loét khoang miệng được dùng bằng cách bôi vào vết loét sẽ mau hết.

Chữa sởi

Khi trẻ bị lên sởi, có thể dùng củ năng nấu với cà rốt và ít hạt rau mùi (ngò) để sởi mau bay, cò trước đó hoặc sau khi hết sởi nên dùng nước ép củ năng để giảm cảm giác khó chịu và tiêu độc, hồi phục sức khỏe tốt hơn.

Chữa kiết lị, mụn nước

Nước ép củ năng hòa với lượng rượu tương đương rồi hâm nóng để uống trong lúc đói sẽ giúp trị kiết lị ra máu do nóng trong. Để chữa mụn nước, bạn có thể rửa sạch củ năng rồi giã nát đem trộn với lòng trắng trứng đắp lên vết mụn.

Ngoài ra, củ năng có thể dùng nấu chè ăn giải nhiệt những ngày hè, rửa sạch, gọt vỏ và nấu với hạt sen, đường phèn và hạt chia sẽ có ngay món ăn bổ mát nhưng không hề đắt đỏ. Cách khác, củ năng đã gọt sạch được xắt hạt lựu trộn với bột năng, có thể thêm nước lá dứa, củ dền hay hoa đậu biếc,... để tạo màu đẹp mắt nấu trong nước sôi cho chín phần bột năng rồi ăn chung với nước cốt dừa và nước đá cũng khá ngon. Hoặc có thể đem củ năng nấu canh, hầm với xương hay xào thịt đều hấp dẫn, không chỉ tạo thành món ăn ngon mà còn cải thiện sức khỏe thông qua những món ăn đó.

Tuy có nhiều công dụng trong trị bệnh, tốt cho sức khỏe hay là loại thảo dược quen miệng nhưng cũng có nhiều lưu ý khi sử dụng củ năng. Củ năng có tính hàn nên không thích hợp với những người hay bị ljanh hoặc dễ tiêu chảy khi ăn đồ lạ và trước khi chế biến cần gọt vỏ thật kỹ, nhất là 2 đầu củ vì củ năng nằm dưới bùn nên 2 đầu là nơi kí sinh trùng sinh sôi. Nên bảo quản củ năng khi chưa gọt vỏ và bảo quản với túi giấy trong ngăn mát tủ lạnh để giữ được lâu hơn.