Sinh viên học trực tuyến theo phương pháp mới trong mùa dịch, được và mất gì?

Không gian ảo mang giá trị thực là điều mà các trường đang khai thác dạy và học online để đảm bảo tiến độ đào tạo và an toàn cho học sinh, sinh viên. Vậy với phương pháp học mới này, học sinh, sinh viên được và mất gì?

Vào năm cuối, sinh viên thường phải tất bật lo làm luận văn, tiểu luận. Trong bối cảnh dịch COVID – 19, nhiều sinh viên không phải khỏi lo lắng với khó khăn khi học online.

Một số các trường đại học tại Cần Thơ bắt đầu năm học mới từ giữa tháng 8/2021. Theo dự đoán, có thể sinh viên sẽ phải học online đến hết học kỳ 1. Ngày 3/8, Trường Đại học Cần Thơ (ĐHCT) thông báo giao cho Trưởng đơn vị và giảng viên chủ động sắp xếp, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp, tăng cường áp dụng công nghệ thông tin vào việc dạy và học trên cơ sở đảm bảo chất lượng đào tạo. Trong đó, các học phần đồ án, niên luận, tiểu luận tốt nghiệp và luận văn tốt nghiệp sẽ được hướng dẫn trực tuyến cũng như tổ chức đánh giá trực tuyến nếu như không thể đánh giá tập trung. Những học phần trên nhà trường khuyến khích đánh giá qua bản thuyết minh, báo cáo, hỏi đáp trực tuyến.

Sinh viên đang tham gia lớp học Phân tích và xử lý số liệu. Ảnh: Bích Huyền

Cô Thúy - Giảng viên Trường ĐHCT, cho biết: “Trước tình hình dịch bệnh hiện nay, tinh thần chung là tùy cơ ứng biến. Nếu dịch bệnh kiểm soát tốt thì sinh viên học tập trung trở lại, còn nếu chưa ổn sẽ học, thi và cả bảo vệ luận văn tốt nghiệp online."

Học online có vách ngăn tâm lý là mọi người cứ đợi hết dịch, làm sao được như trạng thái bình thường dẫn đến tới lo ra tới mòn mỏi. Chị Hà Bảo Nhi, sinh viên năm cuối - Trường ĐHCT, chia sẻ: “Khi học online, bản thân mình tiếp thu bài không tốt như ở lớp vì mình bị phân tâm bởi những yếu tố bên ngoài, cũng không có động lực học bằng ngồi trực tiếp ở trường. Nên mình rất mong mau hết dịch Covid để mình trở lại ghế nhà trường”.

Cùng cảnh ngộ, chị Nguyễn Ngọc Tuyền, sinh viên năm cuối - Trường Đại học Nam Cần Thơ, nói: Năm cuối, học online khó tập trung và khó trao đổi bài với thầy cô cũng như bạn cùng lớp, cũng là thiệt thòi. Chưa kể khó khăn khi học online nhằm lúc mạng internet yếu dễ bị văng ra khỏi lớp học, nội dung bài giảng mất khá nhiều do âm thanh bị rè làm ảnh hưởng đến truyền tải nội dung, thời gian tải nội dung lên màn hình và biết bao tình huống bất cập xảy ra.

Sinh viên học trực tuyến tại nhà. Ảnh Bích Huyền

Thêm vào đó, phần lớn sinh viên cho rằng học online không thực chất là học. Chúng ta dễ thấy cách chuẩn bị trước khi lên lớp của học sinh, sinh viên một cách hề hợt, thậm chí khi vào giờ học, cứ mở máy để sẵn nhưng không tập trung hoặc không không theo dõi thầy cô giảng bài. Nhiều người còn cho rằng việc học trực tuyến không sử dụng cơ sở vật chất, điện nước..., thậm chí áp dụng phần mềm giảng dạy miễn phí. Vì vậy, họ đòi hỏi các trường nên giảm học phí khi giảng dạy trực tuyến. Điều này không chỉ ảnh hưởng việc học của chính học sinh, sinh viên mà còn xúc phạm đến việc đầu tư nghiêm túc và bài bản của thầy cô và nhà trường.

Thế giới vẫn học online, vậy họ có có gặp tình trạng giống như học sinh, sinh viên Việt Nam không? Điều gì cũng có thể xảy ra, nhưng chúng ta đang ở “vùng trũng”, nguy cơ tụt hậu được cảnh báo từ trước khi đại dịch SARS-CoV 2 xảy ra. Năm đầu tiên, sinh viên còn nhìn thấy thầy cô đặt máy ở chân cầu thang, chỉnh tề hướng dẫn dặn dò học trò. Hiện nay, hình thức đào tạo qua mạng có nhiều đổi mới so năm đầu và thực sự có ích khi cung cấp cho học sinh, sinh viên cách kết hợp hài hòa giữa nhìn, nghe và sự chủ động tích cực trong cách học hỏi.

Chị Thái Võ Yến Linh, sinh viên trường ĐHCT, nhận ra lợi thế mới: “Học online, mình có thể ghi hình hay ghi âm lại buổi học đó và có thể xem lại nhiều lần, còn với việc học truyền thống trước đây, mình không thể ghi hình trong giờ học được”.

Hay như anh Nguyễn Quốc Thịnh, sinh viên Trường ĐHCT, còn một học kỳ nữa sẽ ra trường, chia sẻ: “Mình đang làm luận văn tốt nghiệp, phải chủ động chứ không thể ỷ lại thầy, cô hướng dẫn. Có khó khăn thì mình điện thoại cho thầy cô hay làm việc qua zoom. Giảng viên sẽ định hướng và giải đáp những khó khăn mình gặp phải”.

“Mấy năm trước khi sinh viên làm luận văn phải chạy vào trường để trình bày với giảng viên hướng dẫn hay họp nhóm lại để bàn bạc, bây giờ hội ý trên Zoom, Meet…rồi sẽ quen, thấy thuận tiện hơn với mình”, Chị Nguyễn Thị Như Ý đã thích nghi các tiện ích từ sinh hoạt online.

Các khóa học qua mạng giúp các bạn tiết kiệm khoảng từ 20 đến 40% thời gian đi lại và tránh sự phân tán. Các giảng viên cũng như sinh viên có thể linh động và uyển chuyển trong việc lựa chọn website học qua mạng. Các bạn có thể tự động điều chỉnh tốc độ học tập theo khả năng và nâng cao thêm kiến thức thông qua những tài liệu của thư viện trực tuyến.

Về lâu dài, các nhà trường có thêm hình thức hybrid learning/working nên học sinh, sinh viên có kỹ năng học và làm việc theo xu hướng này. Hybrid Learning kết hợp hài hoà những điểm mạnh, giảm bớt những điểm yếu giữa 2 phương pháp học: Online Learning và Face-to-face Learning.

Với phương pháp học Hybrid Learning, học sinh, sinh viên có thể tự học ở bất cứ nơi nào mà vẫn có thể dễ dàng tương tác với giáo viên và truy cập được vào kho tài liệu vô tận và bài giảng, các tài liệu của các khóa học ngay khi có nhu cầu.

Thời gian online là có hạn, nhưng các game nhỏ được khởi động tạo hứng thú cho học sinh, sinh viên đang là cách khởi đầu hữu hiệu. Các giảng viên dạy từ vấn đề thực tiễn để học sinh, sinh viên hiểu ý nghĩa của các môn học và chương sách đến việc liên kết môn học với vị trí việc làm có nhiều dữ liệu để minh chứng. Việc tìm kiếm nguồn tài liệu có giá trị được chia sẻ, nhắc nhỡ và thúc đẩy để sinh viên có thêm động cơ học, hứng thú trước những khám phá mới; và, nhờ đó việc học hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, việc dạy online dễ dẫn đến tình trạng học thụ động, học sinh, sinh viên chỉ vào tham gia chứ không trao đổi, không tương tác với ai hết cũng không được vì giáo viên yêu cầu bật camera nói chuyện, hỏi đáp hay dùng "chat" để hỏi. Nếu tắt camera để trao đổi mạnh dạn hơn thì đó cũng là việc nên làm, từ từ sẽ tự tin hơn và mở camera. Tắt/ mở camera lại là một tín hiệu chuyển đổi của những bạn chưa đủ chủ động lúc ban đầu.

Bên cạnh đó, sinh viên vẫn mong muốn gần gũi thầy cô vì đó là kho kiến thức sống, vẫn muốn nhìn giảng đường đông đúc tiếng cười đùa, réo gọi nhau… Đó là mái trường truyền lửa vào nhiệt huyết, là nơi truyền “nội công thâm hậu” từ thế hệ trước cho những thế hệ tương lai, là nơi đến để muốn ngắm nhìn hình ảnh thân thương- có mình trong đó - mỗi ngày.

Như chúng ta đã thấy, tầm quan trọng của ngành giáo dục, đặc biệt khi học sinh, sinh viên tại ĐBSCL vẫn còn được cho là ở "vũng trũng" thì trong hoàn cảnh nào, việc học sinh đảm bảo chương trình học của học sinh, sinh viên vẫn được chú trọng, đúng tiến độ.