Vì sao tháng 1 âm lịch được gọi là tháng Giêng?
Thứ năm, 15/02/2024, 09:03 AM
Cùng với tháng Chạp, tháng Giêng rất đặc biệt vì có tên riêng thay vì chỉ được gọi theo số thứ tự như các tháng khác. Tại sao lại như vậy?
Nguồn gốc tên gọi tháng Giêng
Theo các nhà nghiên cứu, chữ Giêng có bắt nguồn từ chữ Chính trong tiếng Hán. Tháng 1 âm lịch được người Trung Quốc rất coi trọng vì là tháng đầu tiên của năm, họ gọi nó là “chính nguyệt”.
Thời Xuân Thu (Trung Quốc) có quy định tháng Một là Chinh Nguyệt. Đến thời Chu, hầu hết các việc quốc gia đại sự được sắp xếp giải quyết trong tháng Một, nên Chinh Nguyệt còn được gọi là Chính Nguyệt. Đến thời nhà Tần, Tần Thủy Hoàng sinh vào tháng Một, lấy tên là Doanh Chính, để tránh tên húy của vua, nên đã ra lệnh đọc Chính Nguyệt thành Chinh Nguyệt và dùng cho đến ngày nay.
Ảnh minh hoạ
Thực tế các chữ vần "inh" khi “Nôm hóa” hay bị đọc chệch thành vần "iêng”. Chẳng hạn như vần “iêng” trong "trai tứ chiếng, gái giang hồ" - “tứ chiếng” hay “tứ chính” ở đây là 4 hướng chính Đông, Tây, Nam, Bắc. Qua đây có thể thấy rằng inh và iêng này là biểu hiện của yếu tố từ tiếng Việt gốc Hán.
Ngày nay, ở Việt Nam hay Trung Quốc, mùng 1 Tết cũng là ngày mùng 1 của tháng Giêng. Tuy nhiên, trong lịch sử Trung Quốc, không phải lúc nào tháng Giêng cũng được coi là tháng đầu năm. Thời nhà Hạ, tháng Giêng được coi là tháng đầu tiên của năm. Đến thời nhà Thương, tháng đầu tiên của năm được đổi tháng tháng 12. Đến nhà Chu, tháng đầu tiên của năm là tháng 11 Âm lịch.
Mãi đến thời Tây Hán, trật tự các tháng của nhà Hạ mới được khôi phục, cuối cùng người ta xác định tháng Giêng hàng năm là tháng đầu năm, tiếp tục cho đến ngày nay và chưa bao giờ được sửa lại.
Đối với người Việt Nam, tháng Giêng cũng có vai trò rất quan trọng. Đây là khoảng thời gian có sự kiện quan trọng nhất trong năm là Tết Nguyên đán và là tháng có nhiều lễ hội nhất, gồm các hội đền, hội chùa, hội làng… Vì là tháng khởi đầu của năm nên để “đầu xuôi đuôi lọt”, người Việt Nam mong muốn giữ mọi thứ trọn vẹn, đẹp đẽ nhất trong khoảng thời gian này.
Tháng Giêng nên làm gì để thu hút may mắn?
Đi chùa đầu năm
Đi chùa đầu năm là một tục lệ truyền thống của người Việt có từ lâu đời. Người ta quan niệm rằng, việc này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, mà còn thể hiện lòng thành kính và mong muốn một khởi đầu thuận lợi, an lành cho cả năm mới.
Ảnh minh hoạ
Tục đi chùa đầu năm còn là cách để giáo dục thế hệ trẻ trân trọng truyền thống, hiểu hơn về giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc mình góp phần gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa tâm linh, tạo nên sức sống cho tâm hồn và niềm tin vào một tương lai tươi sáng.
Chúc Tết/ hái lộc
Những ngày đầu năm mới, các gia đình thường đến chúc Tết nhau hoặc đi hái lộc đầu xuân. Người xưa khi đi lễ chùa cầu may mắn và sức khỏe thường hái về một cành lộc nhỏ tượng trưng cho may mắn năm mới. Tuy nhiên ngày nay, để bảo vệ môi trường, cộng đồng khuyến khích không hái lộc.
Thay vì vậy, những người đi chùa thường mua túi "lộc" chuẩn bị sẵn trong đó có muối, gạo, tiền, câu chúc… Những vật này tượng trưng cho viên mãn, đủ đầy, tiền tài và cả sức khỏe.
Mua vàng trong ngày vía Thần tài
Đầu năm mới, người Việt thường giữ tục lệ mua vàng vào ngày vía Thần tài để cầu may mắn và tài lộc, với niềm tin rằng vàng - biểu tượng của sự giàu sang, phú quý - sẽ mang lại những điềm lành và thịnh vượng cho cả năm.
Ảnh minh hoạ
Mua hoặc trồng cây xanh
Mua cây mới vào dịp đầu năm được xem như một nghi thức để cầu chúc sức khỏe, hạnh phúc và thịnh vượng. Mỗi loại cây cũng mang một ý nghĩa riêng biệt. Chẳng hạn, cây tài lộc như cây vạn tuế biểu tượng cho sự trường thọ và ổn định, còn cây lưỡi hổ hay cây phát tài thể hiện mong muốn về sự nghiệp phát triển và tiền tài dồi dào.
Cúng Rằm tháng Giêng
Cúng Rằm tháng Giêng là một nét đẹp truyền thống được người Việt duy trì và gìn giữ từ bao đời nay. Đây không chỉ là dịp để mọi người bày tỏ lòng biết ơn đến tổ tiên, thần linh đã ban phước lành, mà còn là cơ hội để mọi người cùng nhau quây quần, đoàn tụ bên mâm cơm gia đình, cùng nhau đón Rằm của tháng đầu tiên trong năm, đồng thời đặt kỳ vọng vào một năm mới tốt lành, thịnh vượng.
Rằm tháng Giêng cũng được coi trọng thể hiện qua câu nói lưu truyền dân gian như “Cả năm được rằm tháng Bảy, cả thảy được rằm tháng Giêng”, “Cúng quanh năm không bằng cúng rằm tháng Giêng”. Năm có 12 rằm nhưng chỉ rằm tháng Giêng được gọi là Tết – Tết Nguyên tiêu.
Tiệm mì 1.000 đồng lan tỏa yêu thương ở Cà Mau
Một tiệm mì gói giá 1.000 đồng vừa xuất hiện tại phường 5, TP Cà Mau, do anh Trương Minh Đương, người dân phường 6, cùng một số người bạn thành lập. Mọi thứ đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, từ những gói mì, quả trứng, xúc xích, rau sống, ớt, chanh đến nước sôi, tất cả đều không tốn kém, nhưng lại chứa đựng một tâm huyết lớn lao. Khi câu chuyện về việc làm thiện nguyện lan tỏa, nhiều nhà hảo tâm đã mang mì, trứng và các vật phẩm khác đến để ủng hộ quán mì 1.000 đồng này.
Xúc động bộ ảnh ngày Tết...
(NSMT) - Những ngày Tết Ất Tỵ đã qua nhưng những hình ảnh về một cái tết tròn đầy, đầm ấm vẫn còn đọng lại đâu đó nơi đáy mắt của các ông lão, bà cụ tại Trung tâm nuôi dưỡng người già TP. Cần Thơ, nơi mà Tết đã được ghi lại thông qua những nụ cười, những cái ôm...
Vì sao người tuổi Tỵ ít hơn những tuổi khác?
Còn nhớ 2 năm trước nhà nhà thi nhau săn mèo vàng, rồng vàng nhưng năm nay không có định nghĩa săn rắn vàng. Vậy tại sao có ít người tuổi Tỵ hơn những tuổi khác, có phải vì tuổi Rắn ít may mắn?
Bí quyết "đón cát, tránh hung" cho các gia đình năm Ất Tỵ 2025
Năm Ất Tỵ 2025 được dự báo là một năm có nhiều biến cố khi liên tục có sự thay đổi mạnh mẽ gây không ít khó khăn, thách thức đối với các gia đình trong việc phát triển kinh tế, ổn định định đời sống.
Tháng Giêng không ăn chơi
Câu ca “Tháng Giêng là tháng ăn chơi” bao đời nay đã ăn sâu vào tiềm thức của người Việt. Nhưng đó là quan niệm chỉ phù hợp trong xã hội nông nghiệp ngày xưa với những hội hè đình đám… âm lịch.
Xuân yêu thương 2025: Sự trở lại của hành trình trao gửi niềm vui dịp Tết cho trẻ em mồ côi
(NSMT) - Mùa xuân luôn là thời điểm sum vầy, chia sẻ những khoảnh khắc hạnh phúc bên gia đình, người thân. Tuy nhiên, không phải đứa trẻ nào cũng có được niềm vui ấy. Nhiều trẻ em mồ côi, cơ nhỡ và khuyết tật sống trong hoàn cảnh khó khăn, không có một mùa Tết đầy đủ như bao trẻ em khác. Để xoa dịu nỗi đau này, chương trình “Xuân yêu thương” tổ chức hàng năm tại TP Cần Thơ đã và đang trở thành một hành trình trao gửi yêu thương ý nghĩa, nối dài truyền thống tốt đẹp của dân tộc "Lá lành đùm lá rách".
Cô gái Cà Mau trở thành sinh viên đại học bằng "đôi chân của mẹ"
(NSMT) - Cô gái tí hon Võ Thị Huỳnh Như, sinh viên năm 4 ngành Công nghệ thông tin, phân hiệu Đại học Bình Dương tại tỉnh Cà Mau, bước vào giảng đường bằng “đôi chân của mẹ”.
Tin đọc nhiều
