Trẻ mất tương lai vì bố mẹ quen giao tiếp bằng đòn roi

Không tập trung lắng nghe, thường xuyên răn đe, hay nhắc lại lỗi của trẻ là những sai lầm phổ biến cha mẹ thường mắc phải khi trò chuyện với con.

Giao tiếp tốt có thể nâng cao hiệu quả và tăng cường hợp tác, khi giao tiếp bị cản trở không chỉ gây ra sai lệch trong trao đổi thông tin mà thậm chí có thể ảnh hưởng đến quan hệ giữa các cá nhân hoặc gây ra bệnh tật.

Jiang Tao, bác sĩ thuộc Khoa Tâm thần và Tâm lý của Bệnh viện Phụ nữ và Trẻ em Shunyi, trong quá trình tư vấn đã phát hiện ra một số vấn đề trong việc hòa thuận trong giao tiếp, đây là hai trường hợp đặc biệt.

Thờ ơ với cảm xúc của trẻ

Maruko là con một trong gia đình, năm nay 3 tuổi, bố mẹ đi làm hàng ngày bên ngoài, cô bé ở nhà được bà ngoại chăm sóc. Khi bà đưa Maruko đi chơi, người bà thường trò chuyện với những người hàng xóm, mặc cho Maruko và các bạn xây lâu đài cát.

Một lần, cô bé chia sẻ với bà vẻ mặt đầy mong đợi: "Bà ơi, bà nhìn lâu đài của cháu mới đẹp làm sao!". Bà ngoại ngồi bên cạnh đáp lại hờ hững: “Ừ đẹp, đẹp”.

Maruko không hài lòng, mếu máo nói: “Bà ơi, nhìn này! Cháu xây một tòa lâu đài lớn". Lúc này bà ngoại vẫn vội vàng đáp lại: "Được rồi được rồi, đẹp mà”.

Maruko chạy sang đánh người hàng xóm đang nói chuyện với bà, bắt bà phải nhìn lâu đài của cô bé. Người bà sững sờ rồi chỉ trích cháu: “Con hư quá, sao con lại đánh người lớn”.

Trong thế giới trẻ thơ, sự tự tin được hình thành từ những điều nhỏ nhặt, đó có thể là những khối xếp hình, cách xếp đồ chơi hay sự quan tâm, động viên, khẳng định của người lớn. Trong trường hợp trên, khi Maruko xây dựng lâu đài lớn, ban đầu cô bé chia sẻ thành quả của mình với tâm trạng vui vẻ và thỏa mãn nhưng chỉ nhận lại sự phớt lờ. Những phản ứng cảm xúc và lời nói tiếp theo của cô bé đều mang giọng điệu ra lệnh. Cuối cùng, khi cảm thấy bị bỏ rơi, cô bé đã thay thế phản ứng của mình bằng hành vi có vấn đề, chẳng hạn như tấn công và ép buộc, để đạt được mục tiêu của mình.

Khi trẻ giao tiếp, chia sẻ bằng lời nói, thái độ tích cực thì không nhận được phản hồi tốt, dễ dẫn đến những hành vi có vấn đề. Lúc này, cha mẹ thường bỏ qua những giao tiếp, tương tác trước đó với con mà dồn hết sự chú ý vào hành vi xấu này, thậm chí còn đưa ra những lời phê bình nặng nề về hành vi đó.

Nếu mọi thứ cứ tiếp diễn như vậy, sự tự tin của trẻ sẽ giảm sút, dần dần trở nên ngại chia sẻ suy nghĩ của mình, trẻ cũng có thể trở nên thu mình, thờ ơ, cáu kỉnh và dễ trở nên cực đoan trong cách giải quyết vấn đề.

Giao tiếp với trẻ bằng đòn roi

Xiao năm nay mới bước vào cấp 3. Áp lực học hành và căng thẳng trong mối quan hệ với gia đình đã khiến tình cảm của cậu rạn nứt, Xiao dần trở nên cáu kỉnh, thậm chí còn từng nghĩ đến việc tự tử.

Theo phản ánh của người mẹ, cậu bé hay bị bố phê bình, đánh đập, mắng mỏ khi làm việc không tốt.

Sống giữa những sự bạo lực của ngôn ngữ, chứng trầm cảm kéo dài và nhiều xung đột bằng lời nói và thể chất với bố mình, Xiao chia sẻ: “Ngay cả khi bố cháu vắng nhà, cháu vẫn cảm thấy lòng như lửa đốt. Nếu không có mẹ, cháu không còn dũng khí để sống”.

Ngày nay, thành tích học tập của đứa trẻ đã trở thành nhiệm vụ hàng đầu của bản thân và thậm chí cả gia đình, nhiệm vụ học tập khiến đứa trẻ phải chịu mệt mỏi về thể chất và áp lực tinh thần.

Nhiều cha mẹ cho rằng mình không thể hiểu con cái, cảm thấy con cái không muốn chia sẻ, một số cha mẹ coi những tình huống này là phản ứng bình thường trước áp lực học tập của con. Một số phụ huynh chỉ xem hoặc quan tâm đến những gì họ cho là quan trọng như kết quả học tập, chức vụ trong lớp, thói quen sinh hoạt… mà bỏ qua những vấn đề đằng sau điểm số và những thay đổi trong thói quen sinh hoạt. Những đứa trẻ lớn lên dưới hình thức bạo lực ngôn ngữ này lâu ngày sẽ trở nên tự ti, tự ti, hèn nhát, rụt rè và cô đơn.

Tiến sĩ Robyn Silverman - chuyên gia trong lĩnh vực phát triển trẻ em, chia sẻ rằng: “Tôi tin rằng trẻ em là những nhân tố quan trọng cần được phát triển, chứ không phải là để quản lý theo khuôn mẫu”. Đằng sau sự trưởng thành của trẻ sẽ có nhiều vấn đề khác nhau, phản ứng của mỗi trẻ đối với các vấn đề đó cũng khác nhau, nhiều bậc cha mẹ chú trọng đến việc giáo dục trí tuệ cho trẻ, cung cấp nhiều loại hình đào tạo, tài liệu giảng dạy, giáo viên mà không ngại tiền bạc.

Trong giai đoạn quan trọng hình thành nhân cách của trẻ, cha mẹ cần giữ lý trí và tỉnh táo, học cách giúp trẻ giải quyết những khó khăn trong gia đình, cuộc sống và học tập, đồng thời thiết lập các kênh và môi trường giao tiếp tốt để nuôi dưỡng nhân cách và phẩm chất tốt đẹp của trẻ. Hãy để trẻ lớn lên trong hạnh phúc, học cách hoàn thiện mình, tự đánh giá cao bản thân, tự tin và yêu bản thân khi lớn lên.