Vì sao phụ nữ mang thai mắc hội chứng "não cá vàng"?

Một nghiên cứu theo dõi sự thay đổi cấu trúc não trong quá trình mang thai bằng cách sử dụng hình ảnh chụp não được thu thập trước, trong và ngay sau khi mang thai của một người.

Phụ nữ mang thai mắc hội chứng não cá vàng, hơn 80% chất xám của não bị teo lại

Đó là những gì các nhà nghiên cứu phát hiện ra khi một nhà khoa học thần kinh mang thai trải qua hơn hai chục lần quét não trong suốt thai kỳ và trong hai năm sau sinh. Sau khi mang thai, bà mẹ mới lấy lại được một số chất xám, bao gồm cả thân tế bào của tế bào thần kinh và các kết nối giữa chúng bhưng có vẻ như nhiều thứ đã biến mất mãi mãi.

Emily Jacobs, phó giáo sư khoa học tâm lý và não bộ tại Đại học California, Santa Barbara (UCSB) và là đồng tác giả chính của nghiên cứu cho biết trung bình, khối lượng chất xám trong các vùng não bị ảnh hưởng giảm 4%.

"Điều đó tương tự như lượng giảm ở tuổi dậy thì", Jacobs lưu ý tại một cuộc họp báo vào ngày 12 tháng 9. Sự gia tăng hormone ở tuổi dậy thì đi kèm với sự sụt giảm về khối lượng chất xám vì não cắt bớt mô thừa để có thể hoạt động hiệu quả hơn. Jacobs cho rằng điều tương tự có thể xảy ra trong thai kỳ.

"Đôi khi mọi người cảm thấy khó chịu khi nghe rằng khối lượng chất xám giảm trong thời kỳ mang thai. Tuy nhiên, sự thay đổi này có thể phản ánh sự tinh chỉnh của các mạch thần kinh, không khác gì sự mỏng đi của vỏ não xảy ra trong thời kỳ dậy thì.

“Sự tinh chỉnh đó có thể thay đổi não bộ mãi mãi. Nhiều thay đổi trong số này có vẻ như là những gì bạn có thể nghĩ đến như là những vết khắc vĩnh viễn trong não", Jacobs nói.

Tuy nhiên, những thay đổi khác được thấy trong nghiên cứu chỉ là tạm thời. Trong tam cá nguyệt thứ nhất và thứ hai, chất trắng, hệ thống dây điện cách điện giữa các tế bào thần kinh, trở nên mạnh mẽ hơn.

"Chúng tôi nghĩ về nó như một chiếc ống hút. Khi chất trắng mạnh mẽ, nước chảy thẳng qua nó mà không đọng lại hoặc chuyển hướng nó và tương tự như vậy, truyền đạt thông tin hiệu quả hơn" - Liz Chrastil, phó giáo sư về thần kinh học và hành vi tại Đại học California, Irvine và là đồng tác giả chính của nghiên cứu, cho biết tại cuộc họp báo. Khi chất trắng mạnh mẽ, nước chảy thẳng qua nó mà không đọng lại hoặc chuyển hướng nó và tương tự như vậy, truyền đạt thông tin hiệu quả hơn.

Các đường dẫn chất trắng chính cho thấy "tính toàn vẹn của cấu trúc vi mô" tăng lên trong hai tam cá nguyệt đầu tiên, nhưng sau đó chúng trở lại mức cơ bản trước khi sinh. Các nhà nghiên cứu có thể phát hiện ra điều này vì họ đã chụp bốn lần MRI trước khi thụ thai, 15 lần trong khi mang thai và sau đó là bảy lần sau khi sinh.

Chrastil tiết lộ: “Nhóm nghiên cứu không bắt đầu phân tích các bản quét cho đến khi tất cả chúng được thu thập, vì vậy cả Chrastil và các đồng nghiệp của cô đều không biết não cô thay đổi như thế nào cho đến sau đó”.

Chrastil cho biết cô không gặp phải các biến chứng khi mang thai, chẳng hạn như rối loạn huyết áp tiền sản giật . Do đó, dữ liệu của cô có thể là cơ sở rất tốt để so sánh với các thai kỳ phức tạp có thể ảnh hưởng đến não theo cách khác, cô lưu ý.

Tiền sản giật ảnh hưởng đến các mạch máu của não và làm tăng nguy cơ đột quỵ và chứng mất trí mạch máu. Các tình trạng khác như chứng đau nửa đầu và bệnh đa xơ cứng thường cải thiện trong thời kỳ mang thai và không rõ lý do tại sao.

Mặc dù nghiên cứu này chỉ xem xét một người, nhưng những phát hiện này phù hợp với những nghiên cứu lớn hơn theo dõi những bà mẹ mang thai.

Elseline Hoekzema, một nhà khoa học thần kinh nghiên cứu về thần kinh học của thai kỳ tại Trung tâm Y tế Đại học Amsterdam cho rằng: “Có khả năng những thay đổi này ít nhất cũng đại diện một phần cho một nhóm dân số lớn hơn".

Tuy nhiên, bản đồ não của Chrastil chỉ là khởi đầu. Cùng với các cộng sự, các tác giả đang khởi động Dự án Não của Mẹ, một nỗ lực quốc tế nhằm thu thập các bản quét não tương tự từ nhiều phụ nữ mang thai hơn.

Một số khác đã hoàn tất quá trình quét và tất cả đều cho thấy cùng một kiểu thay đổi chính xác tại thời điểm đó.