Những tác dụng "thần kỳ" từ cây me đất

(NSMT) - Me đất là một loài cây mọc dại với 2 loại bông vàng và bông tím, cả 2 loại này đều có tác dụng trị bệnh hiệu quả nhưng nhiều người đã bỏ qua vì cho rằng đó chỉ đơn thuần là một loài cỏ dại. Hãy cùng tìm hiểu tác dụng chữa bệnh hiệu quả từ cây me đất đem lại.

Me đất là loài cây mọc hoang dại ở các vùng đất ẩm mát ngay trong vườn nhà hay đất ruộng, ven đường và có thể phát triển ở nơi có ít ánh nắng mặt trời như dưới các tán cây lớn. Me đất ưa ẩm và chịu bóng, phân bố khắp nơi nên từ Bắc vào Nam đều có thể dễ dàng tìm thấy.

Cây me đất có tính mát và vị chua, có tác dụng tiêu viêm, kháng sinh và giải nhiệt,… thường dùng làm thuốc chữa các bệnh lý về viêm họng, viêm gan, ho, sốt hoặc bệnh đường tiết niệu. Ngoài ra, vị thuốc tự nhiên này còn dùng để trị mụn nhọt và chấn thương.

Me đất hay chua me, chua me đất đều là tên gọi chung của cây me đất bông vàng, cây thân thảo có thể sống lâu năm mọc bò sát đất với thân mảnh hơi có màu đỏ nhạt và hơi có lông. Lá mỏng hình tim và có cuống dài. Hoa mọc thành tán, mỗi tán gồm 2 – 3 hoa, đôi khi 4 hoa. 

Me đất bông hồng tím còn có tên dân dã là cỏ bợ hoặc cỏ 3 lá vì lá của cây này chia 3 nhánh lá giống hình trái tim ngược xếp lại với nhau. Thân thảo nhỏ, cao 20 – 30 cm, phần dưới đất có nhiều vảy xếp sít sao. Bẹ lá phồng lên chứa nhiều tinh bột, làm cho thân trông có vẻ như một hành. Lá mọc hình hoa, mặt dưới có tuyến hơi đen với cuống lá mảnh, dài có lông. Hoa mọc thành chùm và có 5 lá đài hình mác, nhẵn ở phía dưới, lông cứng ở phía ngoài, quả nang dài, có lông tồn tại.

Ở một số vùng khu vực phía Bắc đã quen thuộc với cây me đất thường hái về dùng như một loại rau ăn sống với vị chua thanh nhưng có hậu ngọt hay luộc chung với rau muống cho giảm bớt vị chua. Có người sẽ lấy sao vàng hoặc phơi khô trong bóng râm để sắc nước uống giúp trị mất ngủ, thông khí huyết và lợi tiểu.

 Người dân thường dùng cây me đất để chế biến món ăn, đặc biệt là canh chua như canh chua cá lóc, cá chép, cá linh hoặc có khi sẽ nấu với gà, thịt ếch,... và hơn nữa, khi kết hợp với mỗi loại nguyên liệu khác nhau sẽ lại có công dụng trị các chứng bệnh khác nhau.

Như vậy, theo kinh nghiệm dân gian thì me đất là một loại "thần dược giá rẻ" có khá nhiều tác dụng trị bệnh, bởi chẳng cần tìm kiếm đâu xa chỉ ở ngay vườn nhà nhưng lại vô cùng hiệu quả.

Thân cây me đất chứa các hoạt chất chính như kali, acid oxalic và oxalat. Ngoài ra, trong cây me đất còn chứa các thành phần khác như vitamin C, B2, caroten,… và theo Đông Y cây me đất có tác dụng kháng viêm, diệt khuẩn, thanh nhiệt, có lợi hệ tiêu hóa, làm dịu và làm hạ huyết áp. 

Khi bị sốt, chỉ cần dùng lá cây me đất giã nát hòa với nước sôi để uống sẽ làm dịu ngay. Nếu da rôm sẩy mẩn ngứa cũng có thể dùng lá me đất trị bằng cách giã nát rồi đắp lên vùng da đó. Me đất giúp làm giảm viêm họng, giảm ho khi thực hiện nhai lá me đất với ít hạt muối giúp sát trùng cuống họng một cách hiệu quả.

Để chữa viêm gan vàng da sẽ dùng cây me đất bằng đường uống, nấu nước uống 2-3 lần trong ngày hoặc có thể nấu canh với thịt heo ăn đều được.

Mất ngủ hay khó ngủ, suy nhược thần kinh cũng dùng được me đất bằng cách nấu chung với lá thông đuôi ngựa và uống trong 3 ngày. Bệnh về huyết áp chỉ cần thực hiện với đường uống, nấu chung cây me đất với hạ khô thảo và hoa cúc vàng để lấy nước uống.

Khi nấu me đất với thịt trai đồng hoặc cá lóc sẽ giúp trị nóng trong, bứt rứt, khó chịu trong người còn khi nấu với thịt gà sẽ giúp giảm mệt mỏi hay không ngon miệng và còn có khả năng thanh nhiệt giải độc.

Nếu vô tình bị thương do đòn đánh hay té ngã chỉ cần lấy lá me đất sao nóng lên rồi chườm vào vết thương cho tới khi me đất nguội hẳn sẽ thấy rất hiệu quả.

Cây me đất còn có tác dụng lợi tiểu, trị tiểu són hoặc tiểu có máu, dùng bằng cách giã nát chắt lấy nước cốt rồi cho thêm mật ong để uống. Ngoài ra, mắc chứng táo bón, đại tiện không thông thì dùng me đất bông vàng kết hợp cỏ mã đề giã nát lấy nước cốt để uống, có thể cho thêm đường giúp dễ uống hơn.

Nhìn chung, cây me đất có nhiều tác dụng trị bệnh từ kinh nghiệm dân gian với những cách làm đơn giản nhưng thật sự hiệu quả, không chỉ dùng như một vị thuốc mà còn là nguyên liệu chế biến các món ăn ngon hàng ngày. Tuy nhiên dù là cây lành tính, tính mát nhưng không nên dùng quá nhiều một cách lạm dụng khiến cho tác dụng ngược làm ảnh hương sức khỏe.