Phải trái đúng sai: Đâu là cách nhìn nhận chính xác một vấn đề?

Những câu chuyện đời thường nhìn thoáng qua có vẻ dễ đánh giá đúng sai, nhưng sau khi đọc "Phải trái đúng sai" của Michael J. Sandel, chúng ta sẽ phải dừng lại để suy ngẫm nhiều khía cạnh, trước khi đi đến kết luận.

Michael J. Sandel (5/3/1953) là Giáo sư Đại học Harvard, triết gia chính trị Mỹ. Phải trái đúng sai là cuốn sách triết học đầu tiên trong bộ sách Cánh cửa mở rộng, đòi hỏi nhiều suy luận, nhưng giá trị mà tập sách mang lại cho những độc giả kiên nhẫn là vô giá.

Ở tập sách này, tác giả Michael Sandel sẽ mổ xẻ những vấn đề từng khuấy động nước Mỹ một thời, như vụ bê bối của tổng thống Bill Clinton, vấn đề về hôn nhân đồng tính trong nước dân chủ như Mỹ, huân chương nào cho những chiến sĩ tại Iraq,…

Trong cuốn Phải trái đúng sai, Michael J. Sandel khơi gợi những câu hỏi lớn của triết học chính trị thông qua việc đánh giá những vấn đề gai góc gây nhiều tranh cãi nhất của thời đại. Ảnh NXB Trẻ

Đây là 1 cuốn sách khó đọc. Tuy nhiên, phần thưởng dành cho những độc giả kiên nhẫn thực sự là một trái táo vàng. Đọc cuốn sách này xong, bạn sẽ nhìn những vấn đề mâu thuẫn một cách thấu đáo hơn.

Trong cuộc sống, điều đúng – sai, phải – trái luôn luôn tồn tại song song. Cùng 1 vấn đề đó, có người nói đúng, người bảo sai, người khăng khăng nói phải, người quả quyết là trái. Mỗi người 1 quan điểm, ai cũng có lý. Tuy nhiên, cách hành xử của mỗi người hoàn toàn khác nhau và hầu như những cách hành xử đó không hề có 1 chuẩn gọi là pháp lý hay đạo đức nào cả. Tất cả phán quyết đôi khi không nằm ở đầu, nhưng nằm ở trái tim.

Cuốn sách gồm 10 chương xoay quanh câu hỏi một xã hội nên như thế nào mới được gọi là công bằng. Khởi đầu mỗi chương, ta sẽ được biết về một vấn đề nan giải chưa tìm được câu trả lời thỏa đáng. Và tác giả sẽ đi sâu vào các lý lẽ đằng sau những ý kiến quyết định xem đâu mới là lựa chọn đúng đắn hơn.

Trong cuốn sách “Phải trái đúng sai”, tác giả sẽ cho người đọc thấy một viễn cảnh mà trong đó pháp luật chỉ ưu tiên đảm bảo tự do, hoặc chỉ ưu tiên cho lợi ích, hoặc chỉ gồm các niềm tin về đạo đức. Tác giả phân tích rất cặn kẽ cả ưu thế lẫn khuyết điểm của ba cách tiếp cận công lý này. Suốt cuốn sách, tác giả không những chỉ ra những lý lẽ của những triết gia từ cổ đại đến hiện đại mà còn cung cấp những ý kiến của các chính trị gia, nhà báo, những nhà hoạt động xã hội trong những vấn đề được đề cập. Và đến chương cuối cùng, ta sẽ biết lựa chọn của tác giả, và lý lẽ của chính ông.

Cuốn sách cũng đã chỉ ra sự phức tạp của việc xây dựng một xã hội công bằng sao cho được tất cả mọi người đều công nhận. Những thách thức mà một người hoạt động chính trị chân chính phải đối mặt.

Đặt biệt, cuốn sách phân tích rất sâu về công lý, đạo đức con người và các vấn đề triết học khác nữa. Các ví dụ thực tế và rất hay. Nhưng khi tác giả nói đến các khái niệm, triết lý triết học thì rất khó hiểu. Có lẽ phải là người ở trong ngành, nghiên cứu sâu thì mới hiểu hết được quyển sách này. Nhưng đây vẫn là quyển sách rất đáng đọc, khi giúp mọi người khi nhìn nhận các vấn đề tưởng đúng mà sai, tưởng sai mà đúng.