Vẻ đẹp cổ kính của ngôi chùa Kh’Leang tại Sóc Trăng

(NSMT) - Khi đến với tỉnh Sóc Trăng, bạn có thể dễ dàng nhìn thấy nhiều ngôi đền, ngôi chùa với những kiến trúc đặc sắc do nơi đây chính là vùng đất với nền văn hóa đa sắc. Trong những ngôi chùa nổi tiếng, không thể không kể đến chùa Kh’Leang – ngôi chùa cổ nhất tại nơi đây với lịch sử gần 500 năm tuổi.

Chùa Kh’Leang Sóc Trăng tọa lạc tại đường Tôn Đức Thắng, khóm 5, phường 6, TP. Sóc Trăng. Chùa nằm trong một khuôn viên rộng lớn, rợp bóng những cây cổ thụ, nhiều nhất là cây thốt nốt, loài cây gắn liền với đời sống, văn hóa của đồng bào dân tộc Khmer.

Theo tài liệu còn đang lưu trữ tại chùa Kh'leang, vào đầu thế kỷ 16, từ kinh đô Lô-véc, vua của nước Chân Lạp là Ang Chăn đã tổ chức một chuyến đi kinh lý qua các lãnh địa xa xôi của mình ở vùng hạ lưu sông Hậu. Khi nhà vua đến thăm Srok Kh'leang (tiếng Khmer có nghĩa là "xứ có kho”, tức tỉnh Sóc Trăng ngày nay) mà không thấy có ngôi chùa thờ Phật nào, ngài bèn ra lệnh cho viên quan coi quản đất tên là Tác (phiên âm từ tiếng Khmer) phải xây dựng gấp một ngôi chùa để dân chúng có nơi hành đạo.

Vâng lệnh vua ban, năm 1532, ông Tác bèn triệu tập các tín đồ và đại diện các "sóc" (srok, có nghĩa là xứ) để kêu gọi mọi người góp công, góp sức xây dựng một ngôi chùa thờ Phật. Sau khi bàn bạc, chùa Kh' leang (lấy tên đất đặt tên cho chùa) được khởi công xây dựng vào ngày 16 tháng 12 Phật Lịch 2076 (tức vào năm 1532 dương lịch). Và tính đến hiện tại, ngôi chùa đã có gần 500 năm lịch sử.

Sau khi công trình "bằng gỗ và lợp lá" ấy hoàn thành, ông Tác lại tổ chức hội nghị để chọn nhà sư trụ trì của chùa. Kết quả là nhà sư Thạch Sóc (61 tuổi, thọ giới đã 40 năm, lúc đó đang tu tại chùa Luông Bassac, thuộc phạm vi huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng ngày nay) được chọn làm Trụ trì, đồng thời còn kiêm luôn chức vụ Mê Kôn (chức vụ đứng đầu hội sư sãi của một vùng).

Sau nhiều lần trùng tu chùa hiện nay có kiến trúc gần giống như các chùa Phật giáo Nam Tông ở Thái Lan và Campuchia.

Ngôi chánh điện của chùa được dựng bằng 07 hàng cột ngang ở phía trước, mỗi hàng có 10 cây cột trụ kéo dài ra phía sau. Ngôi chánh điện được xây trên mặt bằng cao hơn mặt đất, được tráng xi măng, có bậc tam cấp để đi lên. Bên trong chánh điện được trang trí các hình ảnh, hoa văn rất tinh xảo. Các bức tường thấp được xây dựng theo hành lang theo hình cánh sen hoặc các hình khối, tạo thành những đường viền cách vách chánh điện 1,5 m.

Trên các khung cửa ngôi chánh điện được khắc chạm các nhân vật trong phục trang của người Khmer cổ. Trên hai cánh cửa gỗ được chạm khắc thể hiện cuộc giao đấu giữa Tiên nữ và Chằn (Yeak), người thì đứng trên Reach cha sei, kẻ thì đứng trên chim thần Krud trong cuộc giao đấu ngang tài ngang sức. 

Chùa có khoảng 45 tượng Phật Thích Ca làm từ nhiều chất liệu như xi măng, gỗ, đồng, đá trắng, đất nung,… hầu hết được chạm trổ, sơn son thiếp vàng. Giữa chính điện là tượng Phật thích ca ngồi thiền định trên bệ tượng cao, được trang trí nhiều tầng hoa văn hình cánh sen và lửa; mé trái là bức cửa võng bằng gỗ sơn son thiếp vàng trang trí đầy hoa văn hình chim muông hoa lá theo mô típ quen thuộc của người Kinh. Trần chính điện được trang trí các bức tranh sơn dầu vẽ hình tiên nữ đang múa trên bầu trời càng làm tăng thêm phần sinh động cho gian bên trong chính điện…

So với nhiều ngôi chùa Khmer khác trong tỉnh, chùa Kh’leang còn giữ lại những nét độc đáo của lối kiến trúc Khmer cổ, rất có giá trị về mặt nghệ thuật và tính thẩm mỹ. Vào năm 1990 chùa Kh’leang được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ VHTTDL) công nhận là di tích Kiến trúc Nghệ thuật.

Hằng năm chùa còn là nơi cử hành các nghi thức lễ truyền thống của dân tộc Khmer: Tết Chôl – Chnăm – Thmây, lễ hội Dolta, Lễ Ooc – Om – Boc và đua ghe Ngo, … Nếu có dịp ghé qua Sóc Trăng, bạn đừng nên bỏ lỡ địa điểm tham quan thú vị này.