Hành trình “Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại

(NSMT) - Vào 20 giờ tối nay (ngày 19/3), tại Khu du lịch quốc gia Núi Sam (phường Núi Sam, TP. Châu Đốc) sẽ diễn ra Lễ đón bằng công nhận của UNESCO ghi danh “Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại và Khai hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam năm 2025. Chương trình được tổ chức với quy mô hơn 2.000 đại biểu tham dự.

Lễ đón bằng UNESCO ghi danh di sản văn hóa phi vật thể Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và khai hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam năm 2025 có 4 phần, gồm: Phần I: Lễ đón bằng công nhận của UNESCO; phần II: Khai hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam; phần III: Chương trình nghệ thuật đặc biệt; phần IV: Dự kiến bắn pháo hoa tầm thấp. Trước đó, vào lúc 18 giờ 30 phút cùng ngày, các đại biểu tiến hành lễ dâng hương tại lăng Thoại Ngọc Hầu, miếu Bà Chúa Xứ Núi Sam… Buổi lễ được tổ chức với quy mô khoảng 2.000 đại biểu, diễn ra vào lúc 20 giờ tối nay (ngày 19/3), tại Khu du lịch quốc gia Núi Sam (phường Núi Sam, TP. Châu Đốc).

Hồ sơ Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam đệ trình tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được đặt ra trong buổi làm việc của Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đặng Thị Bích Liên với lãnh đạo tỉnh An Giang vào chiều 1.6.2016, tại trụ sở Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Tháng 5.2020, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ cho phép Bộ phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan triển khai xây dựng hồ sơ di sản dự kiến trình UNESCO, trong đó có Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam.

Tháng 6.2020, Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Chính Phủ Vũ Đức Đam về việc dự kiến lập hồ sơ các di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu của Việt Nam trình UNESCO. Trong đó, có Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam.

Tháng 1.2021, UBND tỉnh An Giang ban hành kế hoạch về việc xây dựng hồ sơ đề cử quốc gia Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam, tỉnh An Giang đệ trình UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại.

Đồng thời, kế hoạch giao UBND TP.Châu Đốc chủ trì lập hồ sơ đề cử quốc gia Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam, tỉnh An Giang đệ trình UNESCO.

Tháng 5.2021, UBND TP.Châu Đốc ký hợp đồng với đơn vị tư vấn là Trường Đại học Văn hóa TP.HCM để tiến hành lập hồ sơ “Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam” đệ trình UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Từ tháng 5.2021 đến tháng 2.2022, hồ sơ Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được thực hiện theo quy định pháp luật và UBND tỉnh An Giang đã trình xin ý kiến thẩm định của Hội đồng Di sản văn hoá Quốc gia; Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch. Đồng thời, chỉnh sửa, bổ sung hoàn chỉnh hồ sơ.

Đến tháng 3.2022, hồ sơ Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam đã được Chính phủ đồng ý đệ trình tổ chức UNESCO xem xét ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Tháng 5.2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản đề nghị UBQG UNESCO Việt Nam xem xét hồ sơ Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam cho đợt xét duyệt năm 2024 .

Tháng 7.2023, Ban thư ký công ước 2003 về Bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể đã có công văn gửi Cục di sản văn hóa xác nhận hồ sơ Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam đang được thẩm định để xem xét ghi danh vào chu kỳ xét 2024 tại cuộc họp thứ 19 của UB Liên Chính phủ công ước 2003, tổ chức tại Paraguay từ ngày 2.12.2024 – 7.12.2024.

Từ tháng 8.2023 đến tháng 5.2024, UBND tỉnh An Giang tiếp tục bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam theo đề nghị của Ban thư ký công ước 2003 về Bảo vệ di sản văn hoá phi vật thể.

Việc tổ chức lễ đón bằng UNESCO và khai hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam nhằm để tôn vinh, tuyên truyền, quảng bá sâu rộng những giá trị di sản của An Giang đến đông đảo du khách gần xa. Qua đó, tăng cường nhận thức của cộng đồng trong nước và quốc tế về giá trị văn hóa, lịch sử và ý nghĩa của Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam; nâng cao trách nhiệm của các cấp, ngành, địa phương trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Quảng bá giá trị lịch sử, văn hoá vùng đất, con người An Giang, khẳng định bản sắc văn hóa phong phú của cộng đồng các dân tộc Kinh, Hoa, Chăm, Khmer… thúc đẩy phát triển du lịch theo hướng bền vững.

Đây là Di sản văn hóa phi vật thể thứ 16 của Việt Nam được UNESCO ghi danh và Di sản văn hóa phi vật thể thứ 2 của khu vực Nam Bộ (cùng với Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ) và là lễ hội truyền thống đầu tiên của đồng bằng sông Cửu Long được đón nhận vinh dự này. Đó là sự ghi nhận và đánh giá cao của quốc tế đối với vẻ đẹp của di sản và nỗ lực của Việt Nam trong bảo vệ di sản, góp phần vào khẳng định sự đa dạng, giá trị và bản sắc của văn hóa Việt Nam trong bức tranh văn hóa chung của nhân loại.

---> An Giang chuẩn bị đón bằng công nhận của UNESCO ghi danh “Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ Núi Sam”