Miệt châu thổ có loài cá he

(NSMT) - Cá he xuất hiện nhiều ở các lưu vực sông Mekong trong đó có khu vực miền Tây Việt Nam, cá he thuộc họ cá chép với đặc trưng thịt mềm và ngọt mang lại nhiều món ngon đặc sản tại miền sông nước.

Về miền Tây sông nước có đủ loại thức ngon, nhưng đã là sông nước thì không thể nào bỏ qua các món ăn đặc sản từ cá, tôm,... trên sông Cửu Long. Khi nhắc đến các món cá đồng cá sông, cá he sẽ là loài cá được kể tên khá nhiều vì đặc điểm thịt mềm, ngọt và béo nhất là với các món kho trong bữa ăn của người dân miền Tây.

Nhiều người không biết sẽ bị nhầm lẫn giữa cá he và cá mè vinh bởi hình dáng rất giống nhau, tuy nhiên cá he lại có vẩy bóng hơn và phần vây hay đuôi lại có màu đỏ hoặc vàng nghệ sẫm hơn, còn cá mè vinh với phần vẩy ít bóng, đuôi vây màu đen và khi ăn vị cũng không bằng vị cá he.

Cá he là loại cá nước ngọt, thường được đánh bắt nhiều vào mùa nước nổi, cá sống trong môi trường tự nhiên bằng cây cỏ ngập nước, côn trùng, tảo sợi, có khi ăn sâu, cá nhỏ hoặc các loài giáp xác. Cá he dù có hơi nhiều xương nhưng người miền Tây vẫn rất thích ăn bởi vị ngọt mềm béo ngậy của loài cá này rất đặc trưng. 

Mùa nước nổi miệt sông nước, ngoài cá linh bông điên điển còn có món cá he được chọn lựa nhiều và  chế biến nhiều kiểu nhưng làm kiểu nào cũng đều ngon miệng. Nhiều người thích cá he tươi chiên giòn với mỡ hành mỡ tỏi, nhiều người lại thích vị cá he kho lạt với những loại trái đồng nội như trái bần hay trái me non.

Bữa cơm của người miền Tây bao đời nay vẫn vậy, đơn giản như chính con người nơi đây, không cầu kỳ nhiều món kiểu cách theo khung canh-mặn-xào như nhiều nơi khác, đôi khi chỉ cần nồi cá kho lạt với rổ rau sống tươi mới hái hay dĩa mắm cá cũng đủ ngon miệng và xong bữa.

Bởi vậy, vào mùa cá he hầu như ngày nào cũng ăn mà chẳng thấy ngán, hương vị đồng quê len lỏi vào tâm trí, nếu ai xa quê lâu ngày về ngay đúng mùa cá này kỳ thực chỉ ăn cơm nguội cũng thấy ngon.

Cá he kho trái bần, cá he kho lạt, cá he kho cà hay kho với trái me non đều ngon cả, mỗi cách làm sẽ mang lại hương vị khác nhau và rất bắt cơm. 

Cá he làm sạch nhớt, sạch mang vây và ruột cá rồi ướp với các loại gia vị thông thường cho thấm, cá he có thể đánh vẩy hoặc không, tiếp đó phi thơm vàng hành tỏi với mỡ cá he vừa làm hay mỡ heo đều được bởi kho mỡ sẽ dậy vị dầu ăn. Sau đó thắng nước màu và cho nước vào nấu tới khi sôi mới thả cá để bớt đi mùi tanh của cá, nước kho là nước dừa sẽ thơm và ngọt hơn nước lọc. Nếu muốn ăn trái me non thì cho me, muốn ăn trái bần thì rửa sạch bần cắt phần đầu rồi cho bần vào nồi cá kho tới rục sẽ có được bữa ăn đúng điệu miền sông nước.

Cá he kho trái bần với phần cá béo ngậy, trái bần lúc còn tươi bởi khi còn sống trái bần mang vị chát không phải ai cũng ăn được, nhưng khi kho cá he lại có vị mềm mềm bùi bùi khác hẳn.

Khi đem cá he kho với trái me non, vị ngọt béo của cá hòa quyện với chua thanh của me ăn rất cuốn miệng, cũng giống như món canh chua kích thích vị giác.

Món cá he kho lạt luôn để nhiều nước để vừa rưới lên chén cơm nóng và còn có thể chấm rau sống, rau sống ăn với cá kho lạt lại vô cùng đa dạng như xà lách, dưa leo, rau diếp cá, rau húng cây, rau cải xanh, hoặc có khi là rau cải bẹ nhún tươi non,... vị rau tươi nguyên giòn giòn chấm nước kho cá đậm đà như ôm cả vị quê hương vào lòng.

Mâm cơm nhà có dĩa cá kho béo ngậy, đậm vị và xanh xanh đỏ đỏ màu lá hành với vài trái ớt vừa bắt mắt vừa bắt miệng kèm rổ rau sống vườn dưới mái hiên có cha có mẹ, bữa cơm đơn giản ấy lại chính là thứ níu kéo bước chân những người con, điều mà nơi thị thành xa hoa chẳng bao giờ có thể tìm thấy được.